"Have you not read this Scripture?": Memory Variation and Context-Based Modification in the Old Testament Quotations in the Gospel of Mark

In the study presented in this thesis, Hans Lammers sets out to answer the question which Old Testament (OT) version was used by the Markan Evangelist as the source of his scriptural quotations. Next, he observes that in most cases, the text of the quotations in Mark deviates from that in the OT source used. Whereas scholars usually ascribe the observed variation to the use of variant versions of the OT text that are no longer extant, Lammers offers a different explanation. He argues that the Markan author quoted the OT from memory, a process in the course of which a considerable portion of the observed variation was generated. This explanation requires us to modify current views of evangelists sifting through biblical books from which they copy certain passages. Lammers suggests that another part of the observed variation may be the result of conscious adaptation of OT quotations making them better serve the purpose of supporting the Gospel’s message. By means of four case studies, he tries to demonstrate how views of Jesus developed in the Markan Gospel may have prompted the Evangelist to alter OT quotations, a practice for which he proposes the designation context-based modification. In het onderzoek dat beschreven wordt in dit proefschrift gaat Hans Lammers op zoek naar het antwoord op de vraag welke versie van het Oude Testament door de evangelist Marcus werd gebruikt als bron voor de Schriftcitaten in zijn evangelie. Vervolgens stelt hij vast dat de tekst van de citaten in Marcus in de meeste gevallen afwijkt van die van de geciteerde teksten in de gebruikte versie van het Oude Testament. Waar onderzoekers deze variatie gewoonlijk toeschrijven aan het gebruik van variante versies van de tekst van het Oude Testament die verloren zijn gegaan, stelt Lammers een andere verklaring voor: Marcus heeft het Oude Testament uit zijn hoofd geciteerd en daarbij is een aanzienlijk deel van de variatie ontstaan. Deze verklaring vereist een aanpassing van het traditionele beeld waarbij evangelisten worden afgebeeld te midden van bijbelboeken waaruit zij passages overschrijven. Een ander deel van de waargenomen variatie zou volgens Lammers het gevolg kunnen zijn van bewuste aanpassing van Oude Testament citaten zodat ze de boodschap die het evangelie wil overbrengen beter ondersteunen. In een viertal case studies probeert hij aan te tonen hoe visies op Jezus die in het Marcusevangelie worden ontwikkeld aanleiding kunnen zijn geweest voor Marcus om Oude Testament citaten aan te passen, een gebruik waarvoor hij de benaming context-based modification voorstelt